| |
با توجه به عضویت آقای دکتر مدرسی رییس انستیتو پاستور ایران در هیات مدیره فعلی انجمن بیوتکنولوژی جمهوری اسلامی ایران، برخی مسائل مربوط به این موسسه، از جمله احداث پارک زیست فناوری بوعلی را در کنار مجتمع تولیدی و تحقیقاتی این موسسه، با دکتر مدرسی ریاست انستیتوپاستور مورد بررسی قرار داده ایم. انستیتو پاستور ایران از قدیمی ترین موسسات تحقیقاتی-تولیدی کشور است که قدمتی نزدیک به 90 سال دارد. اهمیت استراتژیک سلامتی مردم برای کشورمان، این موسسه را ارزشی دو چندان داده است و به همین دلیل، نتیجه گرفتن از تحقیقات انجام گرفته در این موسسه و تبدیل دانش به محصولی در خدمت جامعه یکی از اهداف مسوولین و محققان این موسسه است. تا کنون اخبار متعددی را درباره برنامه های تولیدی این موسسه با قدمت و پروژه های ملی در دست اجرای آن در بخش بیوتکنولوژی خصوصاً در زمینه تولید واکسن هپاتیت ب و داروهای نوترکیب در منابع خبری مختلف از جمله خبرنامه انجمن بیوتکنولوژی جمهوری اسلامی ایران ملاحظه کرده اید.
در ابتدای این گفتگو که در محیطی صمیمی و سرشار از یاد گذشتگان انجام گرفت، آقای دکتر مدرسی با ذکر تاریخچه کوتاهی از تاسیس انستیتوپاستور ایران و ضمن تحسین از سنت وقف در جهت علم، به وقف کردن زمین این انستیتو در گذشته توسط فردی خیر اشاره کردند. وی در ادامه با اشاره به این که از ابتدا انستیتو پاستور به منظور مطالعات انسانی و زیر نظر وزارت بهداشت تاسیس شده است، وظایف آن را در چند بخش خلاصه کردند:
- خدمات پزشکی مانند واکسیناسیون؛
- تولیدات مانند تولید واکسن و کیت های تشخیصی؛
- آموزش های کاربردی؛
- پژوهش های کاربردی که منجر به تولید و خدمات شوند.
دکتر مدرسی همچنین به تحول و توسعه بخش تولید و بخش پژوهش و محدود کردن فعالیت های بخش آموزش این موسسه در سال های اخیر اشاره کردند. در ادامه وی با اشاره به این موضوع که انستیتوپاستور ایران از لحاظ حجم فعالیت ها، نیروی انسانی و .... دومین انستیتور پاستور مهم جهان پس از انستیتو پاستور پاریس میباشد، ادامه دادند که این موسسه زیر نظر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی میباشد و در عین حال ارتباط مفیدی با سایر انستیتوپاستورهای دنیا داشته و بدین واسطه از تسهیلات متعددی بهره مند می شود.
دکتر مدرسی در پاسخ به سوالی درباره ماهیت دوگانه تحقیقاتی-تولیدی این موسسه و مشکلات متعدد مرتبط به دولتی بودن این موسسه در راه تولید، به تفاوت های بخش خصوصی و دولتی اشاره کرده و تاکید کردند که اصولاً ظرفیت تولید برخی از محصولات استراتژیک مثل واکسن حتماً باید توسط دولت وجود داشته باشد. ایشان همچنین با اشاره به محدودیت بودجه دولت، روند کند احداث و بهره برداری ۱۳ ساله بخش تولید انستیتو پاستور واقع در اتوبان تهران-کرج را مثال زدند.
رییس انستیتو پاستور ایران دلایل اصلی ایجاد این واحد تولیدی را شروع یک حرکت بنیادی، نیاز کشور به واکسن و استراتژیک بودن واکسن عنوان کردند و در عین حال ایجاد یک مرکز بیوتکنولوژی برای توسعه Spinoff دیگر شرکت های بیوتکنولوژی خصوصی از تبعات آن است.
دکتر مدرسی در پاسخ به سوال دیگری درباره بازدید رییس جمهور از مجتمع تولیدی انستیتو پاستور و وعده هایی درباره تاسیس یک پارک فناوری یا یک شهرک تحقیقاتی-تولیدی بیوتکنولوژی در کنار این مجتمع در خصوص وضعیت فعلی این پارک فناوری گفت: در مورد پارک فناوری مطالعات علمی فراوانی انجام گرفته است و جناب آقای رئیس جمهور در سال ۱۳۸۵ طی نامه ای خواستار تحویل زمینی در کنار این مجتمع به انستیتو پاستور ایران شدند که تا به امروز به دلیل قرار داشتن این زمین در تملک وزارت دفاع این امر صورت نگرفته است.
وی در ادامه تصریح کرد: تفکر اولیه در احداث این پارک این گونه بود که با توجه به سرمایه و ظرفیتی که در مجتمع تولیدی انستیتو پاستور موجود میباشد، یک پارک فناوری در کنار آن احداث شود تا از تمامی ظرفیت های این مجتمع بهره برداری شود. این مکان همچنین در نزدیکی مراکز مهم بیوتکنولوژی مانند پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری و موسسه بیوتکنولوژی کشاورزی بوده و قابلیت آن را دارد که با همکاری وزارتخانه های دیگر به یک منطقه ویژه اقتصادی تبدیل شده و امکان فعالیت شرکتهای خصوصی و در محدوده 120 کیلومتری شهر تهران با رعایت کلیه قوانین در آن فراهم شود. هم اکنون تاسیس این پارک فناوری با نام پارک زیست فناوری بوعلی در شورای انقلاب فرهنگی تصویب شده است و تنها مشکل تامین زمین میباشد که در صورت تحویل آن، شرکت ها میتوانند در آن مستقر شوند. رئیس انستیتوپاستور ایران ضمن تقاضای همکاری کلیه وزارتخانه ها مانند وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت صنایع و معادن، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، ستاد زیست فناوری و ... پروژه پارک فناوری را متعلق به کل کشور دانستند.
وی با تصریح این موضوع که این پارک زیست فناوری برای کلیه رشته های مرتبط با بیوتکنولوژی میباشد و شرکت ها میتوانند در آن به فعالیت مشغول شوند، به این نکته اشاره کرد که انستیتوپاستور تمایل دارد امکانات و ظرفیت های مازاد خود را در اختیار این پارک قرار دهد.
رییس انستیتو پاستور در پاسخ به این سوال که آیا غیر از انتقال فناوری از کشورهایی مثل کوبا، فناوری تولید شده در خود انستیتو پاستور به طور قطعی و با تخمین ضریب برگشت سرمایه بالا وارد مرحله تجاری سازی شده است یا نه، ورود فناوری از کوبا را صرفاً مربوط به چند محصول اولیه مثل واکسن هپاتیت B ، اینترفرون و اریتروپویتین دانستند و تاکید کردند که در حال حاضر تمامی مراحل تولید این محصولات در داخل و توسط کارشناسان داخلی صورت می گیرد. در عین حال چند محصول مختلف نیز در حال حاضر در مراحل مختلف ورود به بازار هستند که نتایج فناوری های حاصل از پژوهش های انجام شده در انستیتو پاستور و دستاورد محققان آن می باشد.
عضو هیات مدیره انجمن بیوتکنولوژی جمهوری اسلامی ایران، ظرفیت تولید 2 تا 3 ماه فعالیت کامل مجتمع تولیدی و تحقیقاتی انستیتو پاستور را تامین کننده کل نیاز سالانه کشور در بعضی از تولیدات فعلی دانست و تصریح کرد که مشکل این موسسه ظرفیت مازاد این مجتمع میباشد که از نظر ایشان می تواند در اختیار سایر سازمان ها و خصوصاً بخش خصوصی قرار داده شود.
دکتر مدرسی در پاسخ به این سوال که چرا از این ظرفیت مازاد در صادرات استفاده نمیشود، گفت: در مورد صادرات واکسن چون سازمان بهداشت جهانی (WHO) علی رغم تأیید غیررسمی تولید انستیتو پاستور ایران، سیستم تایید کننده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی را برای واکسن ها -به دلیل مشکلات تولید واکسن (عدم وجود GMP) در انستیتو رازی- تایید نکرده است، لذا این انستیتو امکان صدور محصولات خود را ندارد مگر انشاء ا... با تلاش جدی سعی شود مشکلات GMP در انستیتو رازی حل گردد.
دکتر مدرسی بر اهمیت و الویت تولید واکسن تاکید کرده و از توسعه تحقیقات و تولید داروهای نوترکیب در داخل کشور و اخذ سریع مجوز برای تولیدات خبر دادند و اعلام کردند که در زمینه دارو با شرکت های خصوصی وارد مذاکره و عقد قرارداد شده اند.
ایشان ضمن تقدیر از عملکرد مناسب و حمایت مسوولین وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تصریح کردند که هماهنگی خوبی در حوزه بهداشت و درمان بین مسوولین و بدنه تحقیقات بخش بیوتکنولوژی وجود دارد و دو طرف همدیگر را به خوبی درک می کنند.
دکتر مدرسی در انتهای این گفتگو با ذکر این موضوع که از ابتدا در اوایل قرن جاری انستیتو پاستور به منظور مطالعات انسانی و زیر نظر وزارت بهداشت و موسسه رازی به منظور مطالعات جانوری و زیر نظر وزارت کشاورزی تاسیس شدهاند، تصریح کرد که در حال حاضر اندکی وظایف این دو موسسه مهم تحقیقاتی- تولیدی کشور همپوشانی داشته و نیاز به اصلاح شرح وظایف آنها یا جابجایی تشکیلاتی آنها جهت صرفه جویی در امکانات میباشد.
لازم به ذکر است که انستیتو پاستور ایران در حال حاضر چند شعبه در نقاط مختلف مانند میدان پاستور تهران (شعبه اصلی)، تجریش، آمل و مجتمع تولیدی و تحقیقاتی کرج دارد. انستیتو پاستور ایران با هدف تامین بهداشت و سلامت جامعه در سال 1299 تاسیس شد. در آن زمان ضرورت تاسیس موسسه ای علمی که بتواند در زمینه های بیماری های واگیر دار فعالیت داشته و قادر به تولید برخی از واکسن ها باشد احساس می شد. بر این اساس در سال 1298 مذاکرات لازم بین هیات های ایرانی و فرانسوی در انستیتو پاستور پاریس صورت گرفت و در تاریخ20 ژانویه 1920 میلادی (1299 شمسی) قرارداد همکاری بین دو کشور به امضا رسید. از این زمان فعالیت رسمی انستیتو پاستور ایران آغاز شد که این فعالیت به لحاظ کمی و کیفی همچنان در حال گسترش است.
|
|