|  |
با توجه به زمزمه های تغییر مدیریت کلان بیوتکنولوژی کشور، در این مطلب به برخی از شاخص ها برای انتخاب یک مدیر مناسب در این حوزه اشاره می شود. لازم به ذکر است که این شاخص ها، نظرات نگارنده بوده که البته اظهارات سایر صاحبنظران این حوزه در جلسات مختلف بر آن بی تاثیر نیست.
بیوتکنولوژی (زیست فناوری) به عنوان یکی از حوزه های راهبردی علم و فناوری، قابلیت های بالقوه ای برای رفع نیازهای مختلف کشور داشته و بدین منظور پس از تلاش های وسیع تعداد زیادی از متخصصین در سال های پایانی دهه 1370 و اوایل دهه 1380 شمسی در قالب کمیته ملی زیست فناوری، نهایتاً در سال 1383 ساختاری با نام شورایعالی زیست فناوری تشکیل شد تا به طور هدفمند وظیفه سیاستگذاری، برنامهریزی و نظارت ملی در حوزههای آموزش، پژوهش و تولید در زیستفناوری را بر عهده بگیرد.
این شورا در تیرماه 1386 به دنبال تصمیم دولت برای انحلال تعدادی از شوراهای عالی تعطیل شد و اما نظر به اهمیت و اولویت راهبردی زیستفناوری در کشور، ستاد توسعه زیستفناوری در تاریخ 29/3/1387 بهعنوان یکی از ستادهای فناوریهای راهبردی زیر نظر معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با وظایف سیاستگذاری و برنامهریزی ملی، هماهنگی و همافزایی منابع و امکانات کشور و نظارت بر پیشرفت زیستفناوری در کشور و هدف کلی ارتقا دانش و فناوری های زیستی به منظور کسب ثروت و رفاه عمومی ایجاد گردید.
به باور برخی دست اندر کاران این حوزه، به دلیل عدم وجود شاخص های مناسب در انتخاب دبیر این ستاد که بازیگر اصلی در مدیریت این تشکل مهم می باشد، نتیجه تلاش جمع کثیر متخصصین در سال های اولیه دهه 80 شمسی که به تشکیل شورایعالی زیست فناوری منجر شد، با توجه به نیروی انسانی کارا و زیر ساخت های قابل قبول، به انتخاب شخصی که مورد توافق اکثریت متخصصان این حوزه باشد نیانجامید و فردی به این سمت انتخاب شد که حتی در جمع بانیان برنامه ریزی استراتژیک این حوزه و تدوین سند ملی زیست فناوری نبود و در نتیجه آن تنش هایی در این حوزه ایجاد شد و کشور نتوانست از تمام توان موجود خود در این حوزه استفاده کند.
بر توجه به این تجربه، شاخص های که به نظر می آید در شرایط حال حاضر باید برای انتخاب مدیریت کلان بیوتکنوژی کشور در نظر گرفت به شرح زیر می باشد:
1- داشتن تخصص و سوابق ارزنده فعالیت پژوهشی، فناوری و اجرایی در حوزه بیوتکنولوژی؛
2- اقبال اکثریت متخصصین جامعه بیوتکنولوژی، صنوف و انجمن های علمی مرتبط؛
3- دیدگاه فراسازمانی و ملی؛
4- تک شغله بودن؛
5- اعتقاد راسخ مدیریت کلان بیوتکنولوژی کشور به نقش بیوتکنولوژی در رفع نیازهای عمده کشور در حوزه های مختلف؛
6- اعتقاد به توان ملی در این حوزه در جهت رفع نیازهای کشور به جای واردات از کشورهای بیگانه و تلاش همه جانبه در جهت حمایت از نوآوران و متخصصان داخلی؛
7- شجاعت مقابله با دشمنان داخلی و خارجی این حوزه؛
8- داشتن قدرت تصمیم گیری سریع در واکنش سریع به تحولات پر شتاب این حوزه؛
برخی از این شاخص ها بدیهی به نظر می رسند، به طور مثال تک شغله بودن رییس ستاد گیاهان دارویی منجر به ثمراتی شد که در نتیجه آن این شخص مجدداً در دولت تدبیر و امید در پست خود ابقا شد. یا به طور مثال اعتقاد رییس ستاد توسعه زیست فناوری به نقش این حوزه در تامین امنیت غذایی و سلامت کشور، منجر به تلاش گسترده وی در این حوزه خواهد شد؛ حال تصور کنید که مدیر کلان بیوتکنولوژی یا زیر دستان وی کلاً با بیوتکنولوژی مدرن مخالف باشند، آن وقت چه بر سر این ستاد و بیوتکنولوژی کشور خواهد آمد!
اما مدیریت سریع در این حوزه از فناوری های نوین بی شک موضوعی است که با توجه به 8 سال مدیریت سنتی چندان مورد توجه نیست. در حوزه ای که هر لحظه اتفاق جدیدی می افتد و نیاز به اگاهی از روندهای جهانی است، یک تصمیم صحیح و به موقع می تواند کشور را از سرمایه گذاری کلان در بخشی که چند سال بعد از رده خارج می شود نجات دهد. به روز بودن و آگاهی از پیشرفت های روز دنیا در حوزه فناوری های نوین و واکنش سریع به این روندها از شاخص های یک مدیر توانا در حوزه بیوتکنولوژی می باشد.
شجاعت نیز در کشوری در حال توسعه که مخالفان بین المللی رشد کشور، شرکت های چند ملیتی معظم رقیب خارجی و مخالفان داخلی با تمام توان در مقابل رشد کشور در این حوزه می ایستند، از شاخص های غریبی است که تجربه چند ساله نشان می دهد، مدیر این حوزه باید از آن برخوردار باشد. حمایت های برخی افراد از شرکت های خارجی، دشمنان خارجی و مقاومت های بی منطق نظارتی (به غیر از نظارت های منطقی) مواردی است که به مدیری با شهامت زیاد نیاز دارد.
به نظر می آید در شرایط حاضر، به دور از منافع سازمانی و با دیدگاه کلان نگر ملی باید به انتخاب فرد شایسته اقدام کرد تا از تکرار مسائل و مشکلات گذشته، جلوگیری شود و فرصتی فراهم شود که از تمامی امکانات موجود کشور در این حوزه جهت بالندگی علم و فناوری در کشور و به دور از مسائل حاشیه ای و خصومت های شخصی استفاده شود. انشالله
|
|
